ಕರ್ನಾಟಕದ ಪ್ರಮುಖ ಆಣೆಕಟ್ಟುಗಳು ಮತ್ತು ಜಲಾಶಯಗಳು

 

ಕರ್ನಾಟಕದ ಪ್ರಮುಖ ಅಣೆಕಟ್ಟುಗಳು/ಜಲಾಶಯಗಳು:

ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯವು ದೇಶದ ಎಂಟನೇ ಅತಿದೊಡ್ಡ ರಾಜ್ಯವಾಗಿದೆ (ಅಂದರೆ ರಾಜಸ್ಥಾನ, ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ, ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ, ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ, ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ, ಮತ್ತು ಗುಜರಾತ್ ನಂತರ) ಮತ್ತು ಇದು ಡೆಕ್ಕನ್ ಪ್ರಸ್ಥಭೂಮಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಕರ್ನಾಟಕದ ಭೌಗೋಳಿಕ ಪ್ರದೇಶವು 1,90,498 sq.km ಆಗಿದ್ದು, ಇದು ದೇಶದ ಒಟ್ಟು ಪ್ರದೇಶದ 5.81% ರಷ್ಟಿದೆ. ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಕೆಲವು ಅಣೆಕಟ್ಟುಗಳು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿವೆ:

ಆಲಮಟ್ಟಿ ಅಣೆಕಟ್ಟು: ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಕೃಷ್ಣಾ ನದಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಕೃಷ್ಣಾ ಮೇಲ್ದಂಡೆ ನೀರಾವರಿ ಯೋಜನೆಯ ಮುಖ್ಯ ಜಲಾಶಯವಾಗಿದೆ. ಇದು ಬಿಜಾಪುರ ಮತ್ತು ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿದೆ. ವಿದ್ಯುತ್ ಯೋಜನೆಯ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ೨೯೦ ಮೆಗಾವ್ಯಾಟ್ ಆಗಿದೆ.

ಬಸವ ಸಾಗರ ಅಣೆಕಟ್ಟು: ಗುಲ್ಬರ್ಗಾ ಜಿಲ್ಲೆಯ ನಾರಾಯಣಪುರದಲ್ಲಿರುವ ಬಸವ ಸಾಗರ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಕೃಷ್ಣಾ ನದಿಗೆ ಅಡ್ಡಲಾಗಿ ಕಟ್ಟಲಾಗಿರುವ ನೀರಾವರಿ ಅಣೆಕಟ್ಟು.

ಹಾರಂಗಿ ಜಲಾಶಯ: ಇದು ಕರ್ನಾಟಕದ ಕೊಡಗು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಸೋಮವಾರಪೇಟೆ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಹುಡ್ಗೂರು ಗ್ರಾಮದ ಬಳಿ ಇದೆ. ಹಾರಂಗಿ ನದಿಯು ಕಾವೇರಿ ನದಿಯ ಉಪನದಿಯಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಕರ್ನಾಟಕದ ಕೊಡಗಿನ ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟಗಳ ಪುಷ್ಪಗಿರಿ ಬೆಟ್ಟಗಳಿಂದ ಹುಟ್ಟುತ್ತದೆ

ಕೊಡಸಳ್ಳಿ ಅಣೆಕಟ್ಟು: ಕರ್ನಾಟಕದ ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಜೋಯಿಡಾ ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿ ಕಾಳಿ ನದಿಗೆ (ಕಾಳಿನದಿ) ಅಡ್ಡಲಾಗಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಪವರ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಕೊಡಸಳ್ಳಿ ಅಣೆಕಟ್ಟು.

ಕೃಷ್ಣ ರಾಜ ಸಾಗರ ಮೈಸೂರು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಆಡಳಿತಗಾರ ನಾಲ್ವಡಿ ಕೃಷ್ಣರಾಜ ಒಡೆಯರ್ ಅವರ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಕೃಷ್ಣರಾಜ ಸಾಗರವನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕದ ಮೈಸೂರು ಬಳಿಯ ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕಾವೇರಿ ನದಿಯಲ್ಲಿರುವ ಕೆಆರ್ಎಸ್ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಣೆಕಟ್ಟಿಗೆ ಜೋಡಿಸಲಾದ ಬೃಂದಾವನ ಉದ್ಯಾನ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಅಲಂಕಾರಿಕ ಉದ್ಯಾನವಿದೆ. ಇದನ್ನು 1924 ರಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. ಮೋಕ್ಷಗುಂಡಂ ವಿಶ್ವೇಶ್ವರಯ್ಯನವರು ಇದರ ಮುಖ್ಯ ಎಂಜಿನಿಯರ್ ಆಗಿದ್ದರು.

ಲಿಂಗನಮಕ್ಕಿ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಇದು ಕರ್ನಾಟಕದ ಸಾಗರ ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿದೆ. ಮಾರಿಕಣಿವೆ ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಹಿರಿಯೂರು ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಬಳಿ ಇದೆ, ಇದು ಕರ್ನಾಟಕದ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಅಣೆಕಟ್ಟು. ಇದನ್ನು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರು ಮಹಾರಾಜರು ವೇದಾವತಿ ನದಿಗೆ ಅಡ್ಡಲಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಇದು ಹಿರಿಯೂರು ಮತ್ತು ಚಿತ್ರದುರ್ಗಕ್ಕೆ ಗೃಹಬಳಕೆಯ ನೀರನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಎಂಜಿನಿಯರ್ 'ತಾರಾ ಚಂದ್ ದಲಾಲ್' ನೇತೃತ್ವದ ತಂಡವು ಮೈಸೂರು ಮಹಾರಾಜ ನಾಲ್ವಡಿ ಕೃಷ್ಣರಾಜ ಒಡೆಯರ್ ಅವರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಈ ಅಣೆಕಟ್ಟನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿತು.

ಸೂಪಾ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಕರ್ನಾಟಕದ ಕಾಳಿನದಿ (ಕನ್ನಡ) ಅಥವಾ ಕಾಳಿ ನದಿಗೆ ಅಡ್ಡಲಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಸೂಪಾ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಜೋಯಿಡಾ ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿದೆ.

ಚಾಮರಾಜನಗರ ಚಾಮರಾಜಸಾಗರ ಅಥವಾ ತಿಪ್ಪಗೊಂಡನಹಳ್ಳಿ ಜಲಾಶಯ ಅಥವಾ ಟಿ.ಜಿ.ಹಳ್ಳಿ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಬೆಂಗಳೂರು ಬಳಿ ಅರ್ಕಾವತಿ ನದಿ ಮತ್ತು ಕುಮುದಾವತಿ ನದಿಯ ಸಂಗಮದಲ್ಲಿದೆ. ಇದನ್ನು ಬೆಂಗಳೂರು ನೀರು ಸರಬರಾಜು ಮತ್ತು ಒಳಚರಂಡಿ ಮಂಡಳಿ (ಬಿಡಬ್ಲ್ಯೂಎಸ್ಎಸ್ಬಿ) ಪಶ್ಚಿಮ ಬೆಂಗಳೂರಿಗೆ ಕುಡಿಯುವ ನೀರಿನ ಪ್ರಮುಖ ಮೂಲವಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತದೆ.